In gesprek met bouwstroom
Een half jaar? Een jaar? Hoe lang ze er nou precies mee bezig zijn geweest, daarover verschillen de meningen. Feit is, dat Fokke van Gijn, Wouter Verstoep en Johan Eijgermans een huzarenstukje geleverd hebben. Maandenlang werkten ze, samen met het team, aan de techniek van Bouwstroom waardoor Boele & van Eesteren woningcorporaties nu razendsnel en zeer kostenefficiënt gestandaardiseerde appartementen aan kan bieden. “Een intensief traject, zeker,” zegt Wouter. “Op een gegeven moment waren er 15 man tegelijk in één model bezig”, vult Johan aan. Waar dat precies toe geleid heeft, lichten ze met hoorbare tevredenheid toe.
Van links naar rechts op de foto
Wouter Verstoep is projectleider bij architecten- en ingenieursbureau Topos
Fokke van Gijn is partner bij constructeur Van Rossum
Johan Eijgermans is BIM-coördinator bij Boele en Van Eesteren
2.000 bouwstenen per ‘boom’
“Het is net hagelslag”, begint Johan. En inderdaad, een eerste blik op het ‘tasveld’ met alle onderdelen van Bouwstroom, laat vooral spikkels zien. Eenmaal ingezoomd, blijken al die spikkels unieke bouwelementen te zijn, stuk voor stuk gevuld met informatie. “Wij noemen dit de ‘boom’, omdat het één geheel is met enorm veel takken”, zegt Johan. “Wat je hier ziet, zijn allemaal bouwelementen met daarin modellen voor constructie, elektra, ventilatie enzovoort. Die bouwelementen zijn verwerkt in bouwstenen voor bijvoorbeeld woningen, het trappenhuis, ontsluitingen. En daarmee kunnen we een gebouw configureren.” Wouter: “2.000 bouwstenen per boom. Want we hebben twee varianten gemaakt, voor beton en voor kalkzandsteen.”
Allemaal vooraf uitgedacht
De bouwelementjes bevatten technische details van de verschillende technische disciplines die bij de bouw betrokken zijn. In het voorbereidingstraject hebben die precies bedacht en berekend wat er nodig is om een bouwsteen toe te passen in een deel van een gebouw. Constructief, bouwkundig, installatietechnisch: het is allemaal vooraf uitgedacht. Johan: “In de bouwstenen zit alle informatie. Daar hoeven we niet meer over na te denken, alles sluit op elkaar aan. Het is een kwestie van stapelen, dan heb je een gebouw.”
"Andere concepten hebben vaak dragende stabiliserende gevels. Daar kun je nog geen raampje bij doen of afhalen. Bij ons komen stabiliteit en draagkracht uit de kern: trappenhuis en liftschacht. Voor het heel exterieur hebben we daardoor volledige constructieve vrijheid."
Elementen
Binnen twintig weken bouwen
De bouwstenen zijn er in soorten en maten. Ze zijn er voor het standaard interieur van verschillende woningtypen. Maar ook voor het exterieur. Van voor- en achtergevel tot kopgevel, van varianten met een galerij of corridor. “Als we de bouwstenen samenvoegen tot een gebouw, neem je alle details die erin zitten meteen mee, inclusief de tekeningen. Én de kosten.” Fokke: “Als er een plan ligt, weet Boele door die bouwstenen binnen een week wat een gebouw kost. De opdrachtgever dus ook. Vanaf de eerste schets kunnen we binnen twintig weken bouwen.”
Aan de grote bouwvraag voldoen
Langzaam begint het beeld te ontstaan van monnikenwerk. De technici hebben ieder detail van een appartementengebouw vooraf uitgedokterd. Dat was ook precies de bedoeling van Bouwstroom. ‘Normaal’ ga je van groot naar klein. Eerst wordt het gebouw ontworpen, aan het eind wordt de techniek op detailniveau uitgewerkt en berekend. Bouwstroom doet het andersom. Al het ‘kleine’ – maar vaak zeer tijdrovende – werk is vooraf al gedaan. “Dat doe je alleen”, benadrukt Wouter, “als je verwacht iets met een grote frequentie te gaan herhalen.” Daar is Bouwstroom voor bedacht. Snel en betaalbaar bouwen om aan de grote bouwvraag te voldoen, met een gestandaardiseerde aanpak.
Oneindig veel mogelijkheden
Gestandaardiseerd, dat klinkt als eenheidsworst. Dat blijkt nogal mee te vallen. Fokke: “Het merendeel van de appartementen in Nederland lijkt qua indeling en oppervlak al heel erg veel op elkaar. Voor de binnenkant hebben we een voor ons optimale variant gekozen. Dan heb je gewoon een goede plattegrond van een goede woning met twee tot vier kamers. Door de bouwstenen kun je dat heel efficiënt configureren; je hebt een soort gereedschapskist met allemaal kant-en-klare woningen. Daarmee kun je al variëren, met verschillende lagen of de plek van het trappenhuis. Maar met de buitenkant heb je in principe oneindig veel mogelijkheden om te sturen.”
Bouwsteen
Volledige constructieve vrijheid
Dat laatste heeft alles te maken met een van de onderscheidende kwaliteiten van Bouwstroom. Fokke: “Andere concepten hebben vaak dragende en stabiliserende gevels. Daar kun je nog geen raampje bij doen of afhalen. Bij ons komen stabiliteit en draagkracht uit de kern: trappenhuis en liftschacht. Voor het hele exterieur hebben we daardoor volledige constructieve vrijheid. Je kunt er bij wijze van spreken een vliesgevel tegenaan zetten.” Wouter: “We hebben ook een aantal standaard gevelopties ontworpen. Een opdrachtgever kan eigenlijk een soort van shoppen uit gevelvarianten. Een kader om een kozijn, een ander entreeportaal, een luifel. Op die manier kun je het gebouw binnen het concept een eigen uiterlijk geven.”
"Soms vraagt de omgeving om een speciale oplossing. Daar kun je iets moois van maken. Iets waarvan de opdrachtgever heel gelukkig wordt!"
Boom (tasveld)
Iets moois van maken
De flexibiliteit van Bouwstroom blijft noodzakelijk voor de projecten waarmee Boele & van Eesteren gevraagd wordt. Iedere situatie is immers anders, en iedere opdrachtgever is anders. Omdat het concept volledig uitgewerkt is, hoeft er over de basis niet meer nagedacht te worden. Daardoor blijft er tijd voor afwijkingen. In het ontwerpproces met de klant kan alle aandacht uitgaan naar de esthetiek en de klant- en projectspecifieke wensen en kunnen we meteen duidelijk maken wat dat technisch en financieel voor consequenties heeft. Wouter: “Soms vraagt de omgeving om een speciale oplossing. Bijvoorbeeld doordat een kopgevel heel erg zichtbaar wordt. Of dat je een oplossing moet vinden voor omgevingsgeluid. We hebben nu een project met een gebouw in een L-vorm. De twee poten van de L zijn standaard, die zijn heel eenvoudig. We kunnen ons nu dus focussen op de hoek waarin die bij elkaar komen. Daar kan de entree komen, de lift - daar kun je iets moois van maken. Iets waarvan de opdrachtgever heel gelukkig wordt! Maar omdat de rest zo standaard is, hebben we dat ook binnen een paar weken staan én grip op de kosten. En met wat we leren van afwijkingen, maken we het concept weer beter.”
"Het gedoe is uit het ontwerpproces. Het fijne deel blijft over."
Configuratie
Het fijne deel is over
Fokke: “Bij gewone projecten blijf je te maken hebben met tijdrovende afstemmingsprocessen. Je maakt een grof ontwerp, dan ga je iets fijner ontwerpen, technisch ontwerpen en daarna bouwen. De eerste drie stappen kosten al zes tot negen maanden. En iedere keer moet je weer met elkaar afstemmen. De architect, de constructeur, de installateur; elke keer de puzzel opnieuw leggen. Dat is niet het leukste deel van het ontwerpproces. Met Bouwstroom hebben we dat nu in één keer gedaan. Het gedoe is uit het ontwerpproces. Het fijne deel is over. Dat is gewoon woningbouw.”